Για την Κλυτώ Παπαδόγιαννη, σύντροφο του Χρ. Χωμενίδη

Στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και νέα Γ΄ έκδοση, του βιβλίου «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση» των καλαίσθητων εκδόσεων Γιάννη Πικραμένου

Εκ παραδρομής σε ανάρτηση της  21^ης Μαΐου του 2011, στον Istologio G. Mosxou, που παρουσιάστηκε ως προδημοσίευση σχετικού βιβλίου, που εκδόθηκε τελικά τον Απρίλιο του 2013, με τίτλο «Η Πάτρα στην Κατοχή και στη Αντίσταση» αναφέρεται η Κλυτώ Παπαδόγιαννη ως σύζυγος του απαγχονισμένου σοσιαλιστή Χρ. Χωμενίδη στις 9-5-1944, στα πεύκα των Ψηλαλωνίων Πάτρας από τους ταγματασφαλίτες του Ν. Κουρκουλάκου, σώματος υπηρετών των ναζί, αντί του ορθού «συμβίας» του απαγχονισθέντος. 

Ο Χρ. Χωμενίδης είχε παντρευτεί την αδελφή του Γλυνού, με την οποία όμως έζησε λίγους μόνον μήνες και μετά χώρισαν. Και από τότε μέχρι πριν λίγο από το θάνατό του συζούσε με την Κλυτώ Παπαδόγιαννη.

Σημειώνεται ότι μετά την επιτυχή δεύτερη έκδοση του βιβλίου Γ. Μόσχου, «Η Πάτρα στην Κατοχή και στην Αντίσταση» των καλαίσθητων εκδόσεων Γιάννη Πικραμένου, στα σκαριά βρίσκεται και Τρίτη έκδοση, που θα την δούμε το προσεχές διάστημα να κοσμεί τις προθήκες των βιβλιοπωλείων, με αρκετά νέα στοιχεία και πλήρη κατάλογων ονομάτων αγωνιστών και πατριωτών της αιματηρής αντιφασιστικής περιόδου της νεώτερης Ιστορίας μας.   

Ο Γεράσιμος Κατσαΐτης, από το Κρανίδι Αργολιδοκορινθίας  γράφοντας στο sikam.wordpress.com, μεταξύ άλλων αναφέρει για την Κλυτώ Παπαδόγιαννη:

«Ηταν αδερφή του παππού μου. Πατέρας της μάνας μου. Αυτοκτόνησε 32 χρόνων, Ιούνιο του 1944.

Στην φωτογραφία οι γονεις της Κλυτούς, Θεανώ Κριεμάδη (από οικογένεια στρατιωτικών με σχέσεις με την Γαλλία και με αδερφό τον βουλευτη Μεγαρίδος Κων. Κριεμάδη  26/2-29/11 1872 και 23/6/1874-19/5/1875) και Γεώργιος Παπαδόγιαννης, λοχαγός Πεζικού).

Ο Γεώργιος Παπαδόγιαννης (την μάνα μου την έλεγαν Γεωργία) πέθανε σε ατύχημα  και άφησε την γυναικά του με 6 παιδιά. Την Μαίρη, την Κλυτώ, την Εύα, τον Ηρακλή, τον Σόλωνα  και τον παππού μου Κώστα. Όλοι και όλες πέθαναν σε προχωρημένη ηλικία. Εκτός της Κλυτούς που αυτοκτόνησε 32 χρόνων.

Ο συγγραφεας Χρηστος Χωμενιδης αναφερεται στην Κλυτω. Ο αδερφος της (παππους μου Κωστας Παπαδόγιαννης) εκεινες τις μερες του 44 και λιγο αργοτερα το καλοκαιρι , ειχε συλληφθει, αποδρασει, περασει στην παρανομια και απο εκει στο επιτελειο του Μπακιρτζη στις Ομαδες Μεραρχιων Μακεδονιας του ΕΛΑΣ. Εφευγαν οι Γερμανοι κατακτητες και το κενο εξουσιας επρεπε να γεμισει. Μερες που ξεκινουσε (η συνεχιζοταν απο την κατοχη και την δικτατορια Μεταξα και ακομα πιο πισω) ο εμφυλιος πολεμος αναμεσα σε δυο κοσμους .Ολα τα αδερφια ηταν αριστεροι και μορφωμενοι-ες μιλουσαν ξενες γλωσσες και η Κλυτω οπως και ο Σολων ηταν μεταφραστες. Εξ αλλου ο στρατιωτικος αδερφος της μητερας τους ηταν στην Γαλλια για εκπαιδευση οπου και πηγε και ο Κωστας Παπαδογιαννης  (1917) για να  εκπαιδευθει σαν πιλοτος. Ηταν ξεκαθαρο σε ποιο κοσμο ανηκαν».

Επίσης γραφει ο συγγραφεας κ Χρηστος Χωμενιδης εγγονος του Χρηστου Χωμενιδη: Η Κλυτώ διέθετε τη μόρφωση μιας μοσχαναθρεμμένης θυγατέρας στρατηγού της εποχής – μετέφραζε από τα γαλλικά, ήξερε πιάνο. Περιγράφεται επίσης ως κοκέτα, μπριόζα, αισθησιακή, όμορφη

Και παρακάτω στο http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=24283 ο συγγραφέας Χρ.  Χωμενίδη, γράφει για την Κλυτώ Παπαδόγιαννη:

 «Η Κλυτώ όμως ποια ήταν; Η Κλυτώ ήταν η σύντροφος της ζωής του. Δεν είχαν παντρευτεί, καθώς εμφορούμενοι από επαναστατικό πνεύμα απέρριπταν πλέον αμφότεροι τέτοια καλούπια. Συζούσαν σε ένα σπίτι στα Εξάρχεια αλλά και σε όποιο νησί του Αιγαίου βρισκόταν ο παππούς μου εξόριστος. Η Κλυτώ διέθετε τη μόρφωση μιας μοσχαναθρεμμένης θυγατέρας στρατηγού της εποχής – μετέφραζε από τα γαλλικά, ήξερε πιάνο. Περιγράφεται επίσης ως κοκέτα, μπριόζα, αισθησιακή, όμορφη, μα κυρίως ωραία».  

Και ακόμη:

«Φανταστείτε λοιπόν εκείνη την κοπέλα, τριανταδύο χρονών ήταν μόνο, να φτάνει το πρωί της ενάτης Μαΐου στις φυλακές της Πάτρας για να επισκεφθεί τον αγαπημένο της. «Ο άντρας σου σε περιμένει στην πλατεία», της λένε οι δεσμοφύλακες. Ανυποψίαστη σπεύδει και τον αντικρίζει να αιωρείται από ένα δέντρο, ανάμεσα σε άλλους εννιά κρεμασμένους. Ο δήμιός του, του έχει κλέψει το ρολόι, φοράει ωστόσο -ανατριχιαστική λεπτομέρεια- το επίσημο κοστούμι του, που δεν το είχε πουλήσει στη μαύρη αγορά γιατί σκόπευε να το βάλει την ημέρα της Απελευθέρωσης. Η Κλυτώ πέφτει στα πόδια του και σπαράζει. Ζητάει το σώμα του -«αύριο θα το πάρεις» την πληροφορούν οι τσολιάδες- οι εκτελεσθέντες έπρεπε να μένουν σε κοινή θέα επί μιαν ολόκληρη μέρα προς παραδειγματισμόν των περαστικών. Την επομένη καταφέρνει, χρηματίζοντας τον νεκροθάφτη, να τον βάλει σε έναν ατομικό και όχι στον ομαδικό τάφο. Πηγαίνει στα πεθερικά της στην Ακράτα Αχαΐας.

Βρίσκεται σε απόλυτη απόγνωση. Ζητάει από τον πατέρα μου να μείνει μαζί της όμως εκείνος -δεκατριών χρονών παιδί- όσο και να την αγαπάει, λαχταράει να επιστρέψει στη μαμά του. Αποπειράται να αυτοκτονήσει, τη σώζουν την τελευταία στιγμή. Οι περισσότερες γυναίκες που χάνουν τους άντρες τους είτε ξαναφτιάχνουν τη ζωή τους είτε γερνάνε διακονώντας την ηρωική τους μνήμη. Μα η Κλυτώ δεν έχει τέτοια πρόθεση. «Βρήκα μια εξαιρετική μοδίστρα που το έσκασε από τα καμένα Καλάβρυτα!», λέει μια μέρα στις κουνιάδες της. «Πρέπει όλες να ραφτούμε για το μνημόσυνο του Χρήστου…». Εκλαμβάνουν εκείνες τον ενθουσιασμό της ως καλό σημάδι. Καλούν τη μοδίστρα σπίτι, ξεκινάνε τις πρόβες. Ανάμεσα σε μεζούρες και υφάσματα, η Κλυτώ διαφεύγει της προσοχής τους. Παίρνει μια μαύρη ζώνη, βγαίνει στο περιβόλι και κρεμιέται από μια λεμονιά.

Την ιστορία αυτή την άκουγα από τα παιδικά μου χρόνια με την ίδια πάντα συγκίνηση. Ένιωθα ένα χρέος προς την Κλυτώ, δεν ήξερα όμως πώς να το εξοφλήσω. Κι ένα βιβλίο ακόμα θα κινδύνευε -λόγω της απόστασής μου από τα γεγονότα και τα πρόσωπα- να γλιστρήσει είτε προς τον μελοδραματισμό είτε προς την ψυχρότητα. Ώσπου ένα απόγευμα, όταν η καλή μου ήταν έγκυος στην κόρη μας, πληροφορήθηκα τυχαία ένα περιστατικό, το οποίο μου έδειξε το δρόμο: Δύο γυναίκες είχαν, λέει, πλησιάσει την Κλυτώ, τον καιρό που περιπλανιόταν απεγνωσμένη στην Ακράτα. «Τι τον κλαις», της είχαν πει «τόσο πολύ τον Χωμενίδη; Αφού δεν είσαι χήρα του! Δεν σε είχε στεφανώσει! Δεν σου είχε δώσει το όνομά του!». Ευθύς κατάλαβα τι της χρωστούσαμε.

Τώρα που γράφω, μια τρίχρονη σχεδόν Νίκη-Κλυταιμνήστρα Χωμενίδη τρώει το φρούτο της και αδημονεί να πάει στην παιδική χαρά».

ΑΚΟΜΗ ΔΕΙΤΕ: http://gzmosxos.blogspot.gr/2011/05/11-9-5-44.html Ενα από τα ειδεχθέστερα εγκλήματα των γερμανοτσολιάδων.

http://gzmosxos.blogspot.gr/2013/05/9-5-1944.html «Σύμφωνα με μαρτυρία του αυτόπτη μάρτυρα ΕΠΟΝίτη Παύλου Μαρινάκη, η διάταξη των απαγχονισμένων ήταν η παρακάτω:

«Γύρω, γύρω στα πεύκα των Ψηλαλωνίων κρέμασαν τους αγωνιστές, έναν εδώ, Χείλ. Πατρέως στη γωνία, έναν,πιο δίπλα, εκεί που τότε ήταν η είσοδος του θερινού κινηματογράφου “Ζενίθ,,.Έναν παραπέρα μεταξύ των οδών Ερενστρώλε και Καρατζά. Τρεις μαζί στο ίδιο πεύκο εκεί που αρχίζει η οδός Σισσίνη, μάλιστα ο ένας, ο Κώστας Γρίβας, είχε πυροβοληθεί στο κεφάλι στην προσπάθειά του να αρπάξει το αυτόματο του ταγματασφαλίτη Χρ. Τζούδου, ενώ οι άλλοι δύο ήσαν κρεμασμένοι στο ίδιο κλαδί του πεύκου πλάτη-πλάτη. Μάλιστα αυτή τη σκηνή διάλεξαν για να φωτογραφηθούν απαθανατίζοντας το… κατόρθωμά τους ένας Γερμανός και τρεις ταγματασφαλίτες.Παρακάτω, στη συμβολή της οδού Καρατζά με την Αθ. Διάκου, απέναντι σήμερα από το περίπτερο υπήρχαν άλλοι δύο κρεμασμένοι σε δύο δένδρα και απέναντι, εκεί που αρχίζει ο κατήφορος της Αθ. Διάκου προς την οδό Γούναρη, άλλος ένας κρεμασμένος από μια μουριά. Αυτός ήταν ο Κώστας Κακός». (Σ.σ.: Σύμφωνα με άλλη μαρτυρία ταγματασφαλίτη, είχε πυροβοληθεί στα πόδια όταν προσπάθησε να δραπετεύσει). «Τέλος ένας ακόμη ήταν κρεμασμένος εκεί που αρχίζει η οδός Τεμπονέρα, πρώην Βύρωνος, απέναντι από το αρχοντικό της οικογένειας Μενούνου, το οποίο ήταν και το αρχηγείο του διοικητή των Ταγμάτων Ασφαλείας Ν. Κουρκουλάκου».

Όμως ακριβώς στην ίδια μεριά, άλλη μέρα, είχαν κρεμάσει και τον ποιητή Φώτο Πασχαλινό, καταγόμενο από τον Πύργο Ηλείας. Ακόμη απέναντι από το χώρο του “Ζενίθ,, ο Κουρκουλάκος έχει κρεμάσει τους δικούς του ταγματασφαλίτες».

«Ένα από τα τελευταία πράγματα που έκαναν οι Γερμανοί αποχωρώντας από την Πελοπόννησο, ήταν να αφήσουν στα Τάγματα Ασφαλείας αποθήκες με πυρομαχικά και οπλισμό, για να συνεχίσουν τον πόλεμο εναντίον των αντιστασιακών. Ο Διοικητής των ευζωνικών Ταγμάτων Πλυτζανόπουλος (στην Αθήνα) υποστήριξε, καθώς πλησίαζε η απελευθέρωση,ότι οι Γερμανοί έπρεπε να αποχωρήσουν από την Ελλάδα χωρίς προβλήματα, για να αποφευχθεί περαιτέρω αιματοκύλισμα. Τα Τάγματα Ασφαλείας κάλυψαν την αποχώρηση των Γερμανών, εντυπωσιάζοντας τον Γερμανό Διοικητή τους Βάλτερ Σιμάνα με την πίστη και την αγωνιστικότητά τους».

________________

Σημ.: Η φωτογραφία των απαγχονισμέων είναι από το οικογενειακό άρχειου του Αχαιού Γιώργου Βουρλιόγκα, ΕΛΔΥΚάριου, αντιπροέδρου των πολεμιστών Κύπρου 1974 και της ΑΧΑΙΩΝ ΑΚΤΗ, παραχωρημένη για τις ανάγκες έκδοσης του βιβλίου του Γιώργου Μόσχου.