H Coca Cola, τα Εξάρχεια και το “άβατο”

Του ΟΜΗΡΟΥ ΤΑΧΜΑΖΙΔΗ

Εκεί που υποτίθεται πως δεν πατάει η αστυνομία, δηλαδή στα Εξάρχεια, η Coca Cola έχει “πατήσει” προ πολλού το πόδι της, δε “μασάει” από έκτροπα και περιθωριακές συμπεριφορές και καθορίζει τις επιλογές των καταναλωτών. Κάτω από τη μύτη των λογής-λογής “αντικαπιταλιστών” σερβίρει το “ζουμάκι” της με όλους τους μονοπωλιακούς τύπους, που την χαρακτηρίζουν. Το έχω γράψει και άλλη φορά: η Coca Cola είναι μεγάλο σχολείο, από τις πρακτικές της μπορούν να μάθουν όλοι, ακόμη και οι wannabe επαναστάτες.

Μια περιήγηση στην περιοχή θα πείσει τον καθένα για τον τρόπο με τον οποίο διακριτικά η Coca Cola επιβάλλει την εμπορική και συμβολική κυριαρχία της στο “άβατο” υποτίθεται του κέντρου της Αθήνας, κάτω από τη μύτη των διάφορων “επαναστατών”. Ενδεικτικά αναφέρω κάποια καταστήματα εστίασης της πλατείας και τον τρόπο με τον οποίο χειρίζεται σε αυτά την  κατάστασή της η αμερικανική πολυεθνική.

“Εξ αρχής”…. Εδώ εμφανίζεται η Coca Cola ως ντεκόρ… σειρά γυάλινων μπουκαλιών ως μέρος της διακόσμησης του μπαρ του εστιατορίου. “Τοποθέτηση προϊόντος”  ως στυλιστική έκφραση. Η Coca Cola αποκομίζει τεράστια κέρδη συμβολικού κεφαλαίου, από τούτο το είδος των “συνεργατών» της, οι οποίοι την διαφημίζουν χωρίς αντίτιμο. Και ας μην σερβίρει το κατάστημα αποκλειστικώς προϊόντα της αμερικανικής πολυεθνικής. Υπάρχει και στην Θεσσαλονίκη ένα cafe, του οποίου οι ιδιοκτήτες είχαν την φαεινή ιδέα να χρησιμοποιήσουν όλα τα διαφημιστικά “μπιμπελό” της Coca Cola για να δώσουν ύφος στο κατάστημά τους. Πέρα από την έλλειψη γούστου, γίνονται και φορείς οι οποίοι προσδίδουν συμβολικό κεφάλαιο στην αμερικανική πολυεθνική, νομίζοντας ότι είναι αυτοί, οι κερδισμένοι από αυτή την υπόθεση.

“Μικρογεύματα Γρηγόρης”… πρόκειται για τη γνωστή αλυσίδα, η οποία διαθέτει πλείστα όσα καταστήματα στην Αθήνα και ένα στην πλατεία Εξαρχείων. Στην Θεσσαλονίκη δεν μπόρεσε να ανοίξει περισσότερα από δύο με σχετικώς χαμηλή αναγνωρισιμότητα και επιτυχία. Το κατάστημα στην πλατεία Εξαρχείων, σερβίρει μόνο αναψυκτικά και χυμούς της Coca Cola, διότι η συγκεκριμένη αλυσίδα συνεργάζεται στενά με την αμερικανική πολυεθνική. Από διάφορα κοινωνικά γεγονότα έως φιλανθρωπίες και άλλα παρόμοια προπαγανδιστικά της αμερικανικής πολυεθνικής, τα “Μικρογεύματα Γρηγόρης” είναι.. εκεί! Επειδή, ωστόσο, η πλατεία Εξαρχείων θεωρείται δύσκολη περιοχή και οι κίνδυνοι είναι πολύ πιθανοί, το ψυγείο με τα αναψυκτικά είναι ψυγείο… παραλλαγής! Δε διαφημίζει την Coca Cola, αλλά το άλλο προϊόν της αμερικανικής εταιρίας την Amita, αλλά και αυτό πολύ διακριτικά και συγκαλυμμένα, ώστε να μην προκαλεί τον επισκέπτη και, πιο συγκεκριμένα, τον κάπως υποψιασμένο επισκέπτη.

Ακόμη πιο επιτυχής είναι η παραλλαγή απέναντι στο κατάστημα “Ποτομπερδέματα”, εκεί υπάρχει ψυγείο της Coca Cola, αλλά δε διαφημίζει ούτε την Coca Cola, ούτε τη Fanta, ούτε την Amita, αλλά το νερό ΑΥΡΑ, που ανήκει, φυσικώς, στην Coca Cola. Ποιος θα παρατηρήσει ή θα δυσαρεστηθεί από τους “επαναστάτες” που τα κουτσοπίνουν στην περιοχή, από την θέαση μιας διαφήμισης νερού; Φυσικώς, το ψυγείο έχει μέσα μόνο αναψυκτικά της Coca Cola και καθόλου των ελληνικών εταιριών.

Η κατάσταση στα περίπτερα της περιοχής είναι κάπως διαφορετική. Εκεί υπάρχουν ελληνικά αναψυκτικά, δεν υπάρχουν διαφημιστικά ψυγεία της Coca Cola, προφανώς γιατί δεν έχουν γίνει από την πολυεθνική οι ανάλογες προσφορές, αλλά σποραδικά μέσα στα ψυγεία υπάρχουν φιάλες Coca Cola. Στην περιοχή, όπου συχνάζουν διάφορα εξαρτημένα από “ουσίες” άτομα, η χρήση της Coca Cola είναι φαίνεται αναγκαία ως συνέχεια της άλλης χρήσης που προηγήθηκε: η εικόνα των εξαρτημένων συμπολιτών μας  με ένα μπουκάλι Coca Cola στα χέρια μετά τη χρήση και στις “πιάτσες” της Θεσσαλονίκης είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Ένας από τους λόγους για τους οποίους οι απεργοί δεν περνούν από αυτές τις περιοχές για να καλέσουν με τα μεγάφωνα σε μποϊκοτάζ ή να μοιράσουν φυλλάδια με το σύνθημα “Ούτε γουλιά Coca Cola” είναι η ανάγκη αυτών των ανθρώπων να κάνουν και χρήση της Coca Cola. Μπορεί κάποιοι πολιτικοί να θεωρούν ότι η περιοχή των Εξαρχείων είναι “άβατο’ για τους εκπροσώπους του νόμου, αλλά η παρουσία της Coca Cola αποδεικνύει ότι η πολυεθνική όχι μόνο “πάει με όλα”, αλλά γνωρίζει να κρύβεται και πίσω από όλα … και όλους, ακόμη και από τους “μπαχαλάκηδες” πελάτες της.

Στο μεταξύ, οι απεργοί της Θεσσαλονίκης, κινούνται στους δρόμους του Λεκανοπεδίου με τα αυτοκίνητά τους και με τα μεγάφωνα τους καλούν το κοινό να απέχει από την κατανάλωση των προϊόντων της αμερικανικής πολυεθνικής Coca Cola. Χρησιμοποιώντας τα συνθήματα “Κόκκινη κάρτα στην Coca Cola” ή “Ούτε γουλιά Coca Cola μέχρι να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο”.

(*) Ο Όμηρος Ταχμαζίδης είναι μέλος του Ε.Γ. της “Σοσιαλιστικής Προοπτικής” ( www.sopro.gr )